Frais
Fraxinus excelsior
Oleaceae
Àutri noum : Frau, Fraich, Fraiche, Fraisse, Frais-mascle.
Nom en français : Frêne commun.
Descripcioun :Lou frais es un aubre de mountagno que trachis dins li relarg umide en terro prefoundo. Se recounèis à si bourroun negre e óupousa, à si fueio coumpausado de 5 à 11 fueioun denta e pounchu, e peréu à soun fru que ié dison "lengo d'aucèu".
Usanço :Emé la ligno de frais se fai li manche d'óutis. Li fueio (e li fru) soun couneigudo pèr lucha contro lou mau-d'os e ajuda à pissa. Faire bouli uno pougnado, pièi après infusioun, béure emé de jus de limoun. Dins d'ùni endré, li jóuini fru soun manja après èstre esta bouli dous cop. En Franço s'adoubo uno bevendo, la freineto, emé li fueio cuberto de melado (producho pèr li nieroun).
Port : Aubre
Taio : 5 à 30 m
Fueio : coumpausado
Tipe bioulougico : Faneroufite
Cicle bioulougico : Planto renadivo
Gènre : Fraxinus
Famiho : Oleaceae
Coulour de la flour :
Roso
Petalo : ges
Ø (o loungour) enflourejado : 1,5 à 5 cm
Flourido : Printèms
Sòu : Ca
Autour basso e auto :
Pancaro entresigna
Aparado : Noun
Liò : Baragno
- Ribiero
- Fourèst de gaudre
Estànci : Coulinen à Mountagnard
Couroulougi : Éurasiatico
Ref. sc. : Fraxinus excelsior L., 1753
Pansé
Viola calcarata
Violaceae
Àutri noum : Pensèio, Pensado, Flour-de-la-ternita.
Nom en français : Pensée des Alpes.
Descripcioun :Aquesto poulido pansé (J.-L. Domenge in LMT, op.cit. p. 60 ) trachis en coulounìo dins li pelouso e bos de mountagno. Fai de flour de mant'uno coulour, en mescladisso, blanco, vióuleto o pourpro. I'a toujour de jauno à la gorjo de la petalo d'en bas emé de rais vióulet. L'esperoun fai souvènt mai d'un cm.
Usanço :La pansé se culis "dins lou germas", Ibid. à la primo. Emé li flour se fai de tisano contro lou cop de fre.
Port : Erbo
Taio : 5 à 20 cm
Fueio : alterno
Tipe bioulougico : Emicriptoufite
Cicle bioulougico : Renadivo mounoucarpico
Gènre : Viola
Famiho : Violaceae
Ordre : Malpighiales
Coulour de la flour :
Blanco Jauno
Petalo : irreguliero
Ø (o loungour) flour : 10 à 25 mm
Flourido : Printèms
- Estiéu
Sòu : Ca (Si)
Autour basso e auto : 800 à 2800 m
Aparado : Noun
Mai à juliet
Liò : Pelouso
- Bos clar
- Champino
Estànci : Mountagnard à Aupen
Couroulougi : Ouroufito-Aupenco
Ref. sc. : Viola calcarata L., 1753